Efekt cieplarniany wywołany nadmierną emisją CO2 powoduje zmiany klimatu. Zjawisko globalnego ocieplenia to jeden z najważniejszych problemów naszych czasów. Walka z jego skutkami była tematem zakończonej 19 grudnia 2009 r. piętnastej Konferencji Klimatycznej ONZ (COP 15).
Czy jej wynik przyniesie jakieś zasadnicze zmiany w globalnej strategii? Czy i kiedy uda się radykalnie ograniczyć negatywny wpływ człowieka na środowisko naturalne?
COP 15, 7-19 grudnia 2009 r.
COP (Conference of Parties) to doroczna Konferencja Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu. COP 15 została zorganizowana w Kopenhadze. Zgromadziła przedstawicieli 193 krajów świata. 119 osób reprezentowało kraje, które odpowiadają za 89% światowego produktu brutto, 82% światowej populacji i… 86% światowej emisji gazów cieplarnianych.
W sondzie GreenITfocus na pytanie „Jaki będzie według Ciebie skutek COP15?” większość respondentów (63%) odpowiedziała: „podejmowanie przez kraje rozwinięte działań bardziej ambitnych niż przyjęte zobowiązania”. To bardzo optymistyczne przewidywania. A jaki był rzeczywisty wynik? Jakie będą realne skutki konferencji?
Na stronie Ministerstwa Środowiska 21 grudnia 2009 r. pojawiło się podsumowanie COP 15.
„Z jednodniowym opóźnieniem zakończyła się w Kopenhadze piętnasta Konferencja Klimatyczna ONZ w sprawie zmian klimatu. Niestety, końcowy dokument zawierający m.in. ustalenia dokonane przez przybyłych do Kopenhagi przywódców państw i rządów ma jedynie status dokumentu dodatkowego, niewiążącego prawnie. Zgodnie z podjętymi przez konferencję decyzjami negocjacje będą dalej kontynuowane, a ich zakończenie wraz z przyjęciem dokumentu prawnie wiążącego przewidywane jest podczas kolejnej Konferencji Stron w Meksyku w grudniu 2010”.
Za najważniejszy wynik COP 15 przyjęto wypracowanie Copenhagen Accord. To „dokument stanowiący kompromisowy zestaw zapisów, które zostały wypracowane przez przedstawicieli państw i rządów reprezentujących poszczególne regiony w systemie Narodów Zjednoczonych podczas COP 15 w Kopenhadze. Najważniejsze postanowienia tego dokumentu to m.in. zapis o konieczności ustabilizowania emisji gazów cieplarnianych na poziomie umożliwiającym brak wzrostu temperatury o więcej niż 2 stopnie przy jednoczesnym zapewnieniu możliwości krajów do zrównoważonego rozwoju, a także zaoferowanie pomocy finansowej dla krajów rozwijających się w wysokości 30 mld USD na lata 2010-2012 oraz określenie długoterminowych potrzeb finansowych w wysokości 100 mld USD rocznie w roku 2020”.
Konferencja zakończyła się więc odsunięciem w czasie wiążących prawnie decyzji. Opinia publiczna fiasko COP 15 przypisuje politykom, dla których ważniejsze są względy ekonomiczne i poparcie ich wyborców niż przyszłość naszej planety. Cały świat śledził wydarzenia towarzyszące konferencji. Różnymi akcjami usiłowano wywrzeć presję na obradujących i zmusić ich do bardziej radykalnych działań. Największy protest „Stop Climate Chaos” miał miejsce w Londynie, jego organizatorzy oszacowali liczbę demonstrujących na 50 tys. osób.
Sytuacja Polski…
Europejska Agencja Środowiska w raporcie „Annual European Community greenhouse gas inventory 1990-2007 and inventory report 2009″ (przygotowywanym na potrzeby Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu i Protokołu z Kyoto) stwierdziła, że rok 2007 był trzecim z rzędu, w którym nastąpiło zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych przez Unię Europejską. Sumaryczna emisja z 27 krajów UE była o 9,3% niższa w porównaniu z poziomem z roku 1990, natomiast spadek emisji w stosunku do roku 2006 wyniósł 1,2%.
Polska jest odpowiedzialna za 8% unijnej emisji CO2. Aż 95% produkowanej w naszym kraju energii elektrycznej powstaje w wyniku spalania węgla. Mimo to Polska posiada trzecią co do wielkości (po Rosji i Ukrainie) nadwyżkę jednostek AAU (Assigned Amount Unit – jednostki przyznanej emisji CO2 w systemie ONZ) na świecie – ok. 500 mln jednostek za lata 2008-2012.
9 listopada 2009 r. Polska sprzedała nadwyżki CO2 Hiszpanii za ok. 100 mln zł. Była to jej pierwsza umowa na sprzedaż jednostek emisji w ramach Protokołu z Kioto. Pieniądze trafią na specjalny rachunek klimatyczny obsługiwany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Będą z nich finansowane inwestycje służące do redukcji gazów cieplarnianych.
Do 2020 r. nasz kraj musi bowiem spełnić uzgodniony na szczycie Rady Europejskiej w marcu 2007 r. cel zmniejszenia o 20% emisji CO2. W grudniu 2009 r. Polska określiła wysokość redukcji emisji gazów cieplarnianych w sektorach, które dotąd nie były objęte regulacjami: strategiczny cel do 2020 r. dla lotnictwa – 10% redukcji emisji, dla żeglugi morskiej – 20% redukcji w odniesieniu do 2005 r.
„Ślad ekologiczny” branży ICT
Zgodnie z badaniami McKinsey & Company z 2 marca 2009 r. sektor ICT sam produkuje 2% całkowitej emisji gazów cieplarnianych (czyli mniej więcej tyle samo, co lotnictwo), ale jego usługi i produkty dzięki wykorzystaniu w przemyśle, budownictwie, transporcie i energetyce mogą pomóc obciąć światową emisję o ok. 15% – to wnioski z raportu „Smart 2020, A report by The Climate Group on behalf of the Global e-Sustainability Initiative (GeSI)”.
Z kolei według agencji badawczej IDC wdrożenie 17 kluczowych technologii IT w głównych sektorach gospodarki, takich jak wytwarzanie i dystrybucja energii, transport, budownictwo i przemysł, może w samym USA przyczynić się zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych do końca 2020 r. nawet o 5,8 mld ton.
Wśród rozwiązań, które odegrają kluczową rolę w walce z globalnym ociepleniem, analitycy IDC wymieniają smart grid (inteligentne sieci przesyłowe), systemy inteligentnego transportu, systemy inteligentnego budynku czy wideokonferencje.
Jakie kroki w celu ograniczenia emisji CO2 podejmuje branża IT?
IT w sukurs środowisku
Green IT to w potocznym rozumieniu ograniczenie zużycia energii w urządzeniach IT, przeliczane na redukcję emisji CO2 w procesie produkcji energii elektrycznej. Aby uwypuklić skalę zjawiska, wartość tę przelicza się – na podstawie rocznej emisji gazów w wyniku spalania benzyny – na liczbę samochodów usuniętych z ruchu ulicznego.
Podstawowe metody ograniczania emisji dwutlenku węgla:
- kontrolowanie poboru energii przez urządzenia IT
- optymalizacja przesyłu energii – inteligentne sieci przesyłowe (smart grids) i inteligentne liczniki (smart metering)
- ograniczenie podróży służbowych (czyli emisji spalin) dzięki technikom komunikacji (tele- i wideokonferencje)
- stałe monitorowanie poziomu emisji CO2
- zwiększanie udziału energii odnawialnej, której produkcja nie jest obarczona emisją CO2
Dostawcy rozwiązań IT mają w ofercie sporo tego typu produktów i usług. Na przykład firma IBM oferuje strategię zarządzania emisją CO2 (Strategic Carbon Management – SCM), której wdrożenie powinno zapewnić ograniczenie poziomu tej emisji średnio o 50%, a w przypadku centrów danych nawet do 90%. W ramach SCM połączono wiele procesów konsultingowych, w tym diagnostykę zarządzania emisją CO2, planowanie całkowitego wpływu na środowisko oraz modelowanie działań biznesowych. Analiza obejmuje podróże biznesowe, systemy transportowe, data center i systemy IT, centra produkcji i dystrybucji, sprzedaż detaliczną oraz badania. Na jej podstawie można określić, które segmenty konsumują najwięcej energii i emitują najwięcej CO2.
Z kolei Green IT Assessment – to usługa oceny ekologicznej infrastruktury informatycznej wprowadzona do oferty Fujitsu pod koniec lutego 2009 r. Usługa umożliwia m.in. osiągnięcie większej sprawności energetycznej oraz automatyzację infrastruktury, co pozwoli zapewnić zgodność z przepisami prawnymi dotyczącymi ochrony środowiska, takimi jak wydany przez UE kodeks postępowania dla centrów przetwarzania danych oraz rozszerzenia wprowadzone przez standard Energy Star 5.0. Natomiast technologia wirtualizacji powinna pomóc zmniejszyć emisję związków węgla przez infrastrukturę IT nawet o 27%, czyli o 111 mln ton CO2 rocznie.
Działająca w Polsce organizacja pozarządowa Aeris Futuro, kompleksowo zajmująca się projektami rekompensującymi emisję gazów cieplarnianych do powietrza (carbon offsets) stworzyła Kalkulator CO2 obejmujący szacowanie śladu klimatycznego (carbon footprint) oraz umożliwiający ograniczanie i neutralizowanie tego śladu (carbon offseting) poprzez sadzenie drzew w ramach programu Czas Na Las. W ramach tej akcji z inicjatywy firm Dell, Intel i Microsoft zasadzono w sumie 25 tysięcy drzew, co przyczyni się do neutralizacji 1600 ton CO2.
Takich rozwiązań jest oczywiście dużo, dużo więcej…
Przykłady własnych strategii green IT
Global Eco Action – to własna polityka środowiskowa firmy Ricoh, która ma na celu zmniejszenie emisji CO2 o 88% do roku 2050 m.in. dzięki śledzeniu jej poziomu i na tej podstawie podejmowaniu decyzji o sposobach jej ograniczenia. Pierwszą inicjatywę Ricoh rozpoczęła w 2002 r. Dwa razy do roku biura regionalne i dystrybucyjne Ricoh dostarczają dane o emisji CO2 poprzez własny system rozliczania. Pod uwagę brane są takie czynniki, jak zużyte paliwo do samochodów, podróże lotnicze, zużycie gazu, prądu oraz papieru.
W wyniku monitorowania emisji CO2 firma Ricoh podjęła działania pozwalające zmniejszyć emisję o 8% w każdym z trzech ostatnich lat. Przedstawicielstwa Ricoh w Europie przestawiły się również na bardziej naturalne źródła energii, które zmniejszą emisję dwutlenku węgla o około 1300 ton w skali roku.
„Zamiast walczyć z emisją gazów cieplarnianych wtedy, gdy już nastąpiła, powinniśmy raczej zastępować przemieszczanie ludzi przesyłaniem myśli i informacji za pośrednictwem sieci szerokopasmowych, będących czymś w rodzaju nowych sieci autostrad” – z takim apelem zwrócił się 1 czerwca 2009 r. Carl-Henrie Svanberg, prezes firmy Ericsson, do sekretarza generalnego ONZ w związku ze Światowym Szczytem Gospodarczym w sprawie Zmian Klimatu.
Ograniczenie podróży dzięki technikom komunikacji (tele- i wideokonferencjom) to znacząca redukcja emisji spalin. Przykładem służy firma Polycom, specjalizująca się w rozwiązaniach ujednoliconej komunikacji, która pod koniec 2008 r. zwiększyła wykorzystanie ogólnofirmowego środowiska systemów pracy grupowej, umożliwiając swoim 2600 pracownikom w ponad 32 krajach na świecie, partnerom, dostawcom oraz klientom współpracę z wykorzystaniem różnych systemów komunikacji audiowizualnej. Według Polycom dzięki tej strategii udało się zredukować emisję CO2 o około 513 ton, co stanowi odpowiednik usunięcia 171 samochodów z ulic każdego roku.
A firma Cisco wdrożyła 650 jednostek systemu TelePresence w swoich oddziałach w ponad 200 miastach i 45 krajach, co umożliwiło jej zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych związanych z podróżami służbowymi w stopniu równoważnym ok. 181 319 ton CO2.
Emisja CO2 w statystykach
- Według ONZ Polska zajmuje 49. miejsce na liście państw według emisji dwutlenku węgla na jednego mieszkańca.
- Gdyby ograniczyć ilość świecących diod i zegarków o połowę, można by zredukować emisję CO2 w skali kraju aż o milion ton.
- Obniżenie temperatury w mieszkaniu o 1°C to ograniczenie emisji CO2 nawet o 300 kg w roku.
- Przeciętny użytkownik telefonu komórkowego w skali roku przyczynia się do emisji 25 kg CO2 do atmosfery – według badań Juniper Research z września 2009 r.
Źródła: http://www.mos.gov.pl, http://www.gios.gov.pl
