Ataki przeprowadzane przez ugrupowania cyberprzestępcze sponsorowane przez rządy stają się coraz bardziej wyrafinowane, uderzają w starannie wyselekcjonowane cele, wykorzystują złożone, modułowe narzędzia i potrafią skutecznie unikać wykrycia.
Nowe trendy zostały potwierdzone podczas szczegółowej analizy platformy cyberszpiegowskiej EquationDrug, wykorzystywanej w ujawnionej niedawno operacji Equation. Specjaliści z Kaspersky Lab ustalili, że wobec coraz większych sukcesów w obnażaniu grup stosujących zaawansowane długotrwałe ataki ukierunkowane (APT) najbardziej zaawansowani aktorzy na scenie zagrożeń dążą obecnie do dodawania do swoich szkodliwych platform komponentów, które zwiększają funkcjonalność i jednocześnie utrudniają wykrycie niebezpiecznej aktywności.
Najnowsze platformy cyberprzestępcze zawierają wiele modułów i wtyczek, które pozwalają im wykonywać szereg różnych funkcji, w zależności od celu i posiadanych informacji. Kaspersky Lab szacuje, że EquationDrug jest wyposażony w 116 takich wtyczek. Inne cechy odróżniające taktyki cyberprzestępców sponsorowanych przez rządy od tradycyjnych szkodliwych użytkowników obejmują:
- Skalę. Tradycyjni cyberprzestępcy rozprzestrzeniają masowo e-maile zawierające szkodliwe załączniki lub infekują strony internetowe na dużą skalę, podczas gdy ugrupowania cyberprzestępcze sponsorowane przez rządy preferują wysoce ukierunkowane ataki przeprowadzane z chirurgiczną precyzją, w wyniku których infekowana jest jedynie garstka wyselekcjonowanych użytkowników.
- Indywidualne podejście. O ile tradycyjni cyberprzestępcy zwykle wykorzystują ponownie publicznie dostępny kod źródłowy, taki jak np. kod niesławnego trojana ZeuS czy Carberp, ugrupowania sponsorowane przez rządy tworzą unikatowe, spersonalizowane szkodliwe oprogramowanie, a nawet implementują ograniczenia, które uniemożliwiają deszyfrowanie oraz uruchomienie poza atakowanym komputerem.
- Wydobywanie cennych informacji. Cyberprzestępcy na ogół próbują zainfekować możliwie najwięcej użytkowników. Brakuje im jednak czasu i miejsca do przechowywania, aby mogli ręcznie sprawdzić wszystkie infekowane przez siebie maszyny i przeanalizować, kto jest ich właścicielem, jakie dane są na nich przechowywane i jakie oprogramowanie jest uruchomione – a następnie przesyłać i przechowywać wszystkie potencjalnie interesujące ich dane. W efekcie typowi atakujący tworzą wszechstronne, szkodliwe programy, które wydobywają z maszyn ofiar jedynie najcenniejsze dane, takie jak hasła i numery kart kredytowych. Jest to działanie, które może doprowadzić do ich szybkiej identyfikacji przez oprogramowanie bezpieczeństwa. Z drugiej strony ugrupowania cyberprzestępcze sponsorowane przez rządy posiadają zasoby umożliwiające im przechowywanie danych bez ograniczeń. Aby nie ściągnąć na siebie uwagi oprogramowania bezpieczeństwa i pozostać dla niego niewidocznym, próbują unikać infekowania przypadkowych użytkowników – zamiast tego stosują zdalne narzędzia do zarządzania systemami, które potrafią skopiować dowolne potrzebne informacje w dowolnych ilościach. To może jednak obrócić się przeciwko nim, ponieważ przenoszenie ogromnej ilości danych może spowolnić połączenie sieciowe i wzbudzić podejrzenia.
